Taipei, Đài loan 26/05/2020. Đức Cha Joseph Ti-Kang là cựu Tổng Giám mục của giáo phận Taipei, năm nay 92 tuổi. Dù tuổi cao sức yếu, nhưng đầu óc của ngài vẫn còn rất minh mẫn. Ngài có lòng yêu mến đặc biệt đối với cha Thánh Gioan Bosco và cũng đã gia nhập Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng. Vào ngày lễ Mẹ Phù hộ vừa qua, cha Fedrigotti, cựu Giám tỉnh của tỉnh dòng Trung hoa (CIN) đã gặp Ngài và xin ngài để thực hiện một cuộc phỏng vấn ngắn. Ngài đã rất vui vẻ trả lời cuộc phỏng vấn này.
1- Thưa Đức Cha, Đức Cha đã cảm nghiệm điều gì cuốn hút nhất từ nơi Cha Thánh Gioan Bosco ?
+ Khi còn là học sinh trung học ở Trung hoa lục địa, tôi đã có dịp đọc quyển sách có tựa đề ‘Một nhân vật kiệt xuất của thế kỷ 19 – Don Bosco’. Cuốn sách đã được chuyển ngữ sang tiếng Trung hoa. Tôi cảm thấy mình đã bị Don Bosco lôi cuốn. Tôi tự nhủ, vị thánh này sẽ trở nên gương mẫu cho tôi và sẽ là thày dạy của tôi trong suốt cả cuộc đời tương lai. Quả đúng như thế, tôi luôn suy gẫm về sự thánh thiện cũng như về linh đạo nơi Don Bosco. Khi tôi được gửi sang Rôma để học trong học viện của Thánh bộ truyền giáo, người ta hỏi xem tôi muốn trở nên linh mục dòng hay linh mục triều. Nếu tôi muốn đi tu dòng, tôi phải chuyển sang nơi khác và không được học ở đây, bởi vì học viện này chỉ chuyên đào tạo các giáo sỹ truyền giáo cho các giáo phận. Vì thế, tôi đã quyết định đi tu triều để làm việc cho giáo phận, bởi vì tại Trung hoa lục địa lúc bấy giờ, các giáo phận còn thiếu linh mục rất nhiều. Tuy nhiên trong tâm trí, tôi vẫn luôn khao khát trở nên người con của cha Thánh Gioan Bosco. Nếu chọn đi tu dòng, tôi sẽ ưu tiên chọn dòng Salêdiêng. Nếu không được, tôi sẽ chọn tu dòng Biển Đức. Sau khi học xong, tôi không thể trở về lại quê hương tại Trung Hoa vì lý do chiến tranh. Thế là, tôi lại tiếp tục được gửi sang Đức để học tiếp. Ở bên Đức, trong mỗi kỳ hè, tôi đến phụ giúp công việc mục vụ tại các cơ sở Salêdiêng. Vào năm đầu tiên, tôi đi thực tập mục vụ tại cộng thể Salêdiêng ở Munster, gần nhà mẹ của tỉnh dòng. Tôi nói với cha Giám tỉnh rằng, tôi rất yêu mến Don Bosco và tôi muốn được ở đây để làm việc với các anh em tu sỹ Salêdiêng. Cha Giám tỉnh đã đồng ý cho tôi ở lại đó để thực tập công việc mục vụ. Tại nơi đây, tôi thấy các bạn trẻ đến sinh hoạt và vui chơi mỗi ngày. Các tu sỹ Salêdiêng cùng vui chơi, cùng cầu nguyện và ban huấn từ (good night talk) cho các em. Bầu khí gia đình tại đó đã rất cuốn hút tôi. Vào mùa hè năm sau, tôi lại được gửi đến làm việc chung với các tu sỹ Salêdiêng tại một cộng đoàn ở Munchen. Tương quan giữa tôi với các con cái của Don Bosco có nhiều kỷ niệm rất sâu xa và khá thân tình.
2- Ơn gọi Cộng tác viên Salêdiêng đã liên đới với công việc mục vụ của Đức Cha như thế nào ?
+ Don Bosco là một vĩ nhân và cũng là một vị thánh. Tôi nhận thấy nơi ngài một tình yêu lớn lao dành cho giới trẻ. Don Bosco cũng yêu mến đất nước Trung hoa và Cha Thánh cũng đã từng mơ ước đến Trung hoa để làm việc truyền giáo. Tôi quý trọng Don Bosco và cũng mong muốn hiến mình để phục vụ các bạn trẻ, theo gương Don Bosco. Nhưng tại Đài loan, dường như Giáo hội chưa quan tâm nhiều đến giới trẻ. Là một thành viên trong Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng, tôi nhận thấy điều này rõ nét hơn. Đương nhiên có nhiều khó khăn khách quan từ phía bên ngoài. Nhưng, chúng ta hãy xem các anh em Tin lành. Họ làm việc rất năng động và thành công, nhất là trong việc tiếp cận các bạn trẻ. Họ làm việc thành công hơn chúng ta rất nhiều. Chúng ta cần phải xem xét lại công việc mục vụ của Giáo hội Công giáo dành cho các bạn trẻ tại đất nước Đài loan này.
3- Đức Cha đã đến với ơn gọi Cộng tác viên Salêdiêng như thế nào ?
+ Tám năm trước, cha Giám tỉnh có gặp tôi và ngài biết tôi rất yêu mến Don Bosco. Ngài hỏi xem tôi có muốn trở thành một Cộng tác viên Salêdiêng hay không. Nếu tôi muốn, Ngài sẽ xin cha Bề Trên cả cấp cho tôi một giấy chứng nhận, để kết nạp tôi trở thành một thành viên chính thức của Hiệp hội. Tôi trả lời ngay không chút do dự, là tôi ước ao xin gia nhập Hiệp hội ASC (Cộng tác viên Salêdiêng). Sau đó ít lâu, tôi nhận được một chứng chỉ danh dự do cha cựu Bề Trên cả Pascual Chavez cấp. Từ đó, tôi rất vinh dự trở thành một Cộng tác viên Salêdiêng, một người con của cha Thánh Gioan Bosco, và cũng là một thành viên trong Gia đình Salêdiêng. Mặc dầu tuổi cao sức yếu, nhưng tôi luôn cố gắng tham dự các biến cố của Gia đình Salêdiêng tại Đài loan hoặc trên thế giới bao có thể. Ví dụ, hai năm trước tôi đã đến Cao Hùng để tham dự cuộc họp thường niên của Hiệp hội ASC tại Đài loan. Vào năm ngoái, tôi cũng cùng với Gia đình Salêdiêng tiếp đón cha Bề trên cả đến thăm viếng Đài bắc.
4- Theo ý Đức Cha, các giáo sỹ triều khi tham gia vào các nhóm trong Gia đình Salêdiêng cần phải làm những gì ?
+ Chắc chắn, các ngài phải chu toàn những bổn phận như những thành viên thực thụ, ví dụ như phải đều đặn tham gia các cuộc họp hành hay các sinh hoạt định kỳ. Tôi là một Giám mục, cũng là một Cộng tác viên Salêdiêng và tôi cũng tham gia vào phong trào Focolare cũng như tổ chức Legio Mariae. Tôi đã chu toàn các bổn phận một cách rất nghiêm túc. Thỉnh thoảng, tỉnh dòng Salêdiêng cũng cần quy tụ các giáo sỹ triều đã tham gia vào các nhóm trong Gia đình Salêdiêng để hâm nóng tinh thần Salêdiêng nơi các ngài. Nếu tôi không lầm, tại Đài loan có ít nhất 1 linh mục triều và 4 Giám mục giáo phận đã tham gia vào Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng, đó là tôi, cùng với Đức Tổng Giám mục giáo phận Cao Hùng, Đức Giám mục giáo phận Đài Nam, và Đức Cha Thomas Chung An Zu, Giám mục giáo phận Chyari. Đức Cha Chung cũng vừa mới được Đức Thánh Cha bổ nhiệm làm Tổng Giám mục giáo phận Đài Bắc hai ngày trước. Có thể một vài vị nói rằng trong tư cách là Giám mục, các ngài rất bận không thể đi họp hành hay sinh hoạt thường xuyên, nhưng theo tôi nghĩ, đó không phải là lý do chính đáng.
5- Đức Cha kỳ vọng gì nơi các anh chị em Cộng tác viên Salêdiêng tại Đài loan ?
+ Tôi chỉ mơ ước, làm sao đời sống thiêng liêng và tinh thần đạo đức nơi các giáo sỹ và các tu sỹ ngày càng sâu xa hơn. Hồi tôi ở Âu châu, tôi thấy các bạn trẻ thích các linh mục dòng hơn các linh mục triều, bời vì các linh mục dòng xem ra có vẻ đạo đức và nhiệt huyết hơn. Nhưng hiện nay tại Đài loan, cả các linh mục dòng cũng như triều đã và đang bị lối sống tục hoá làm ảnh hưởng rất nhiều. Ngay cả nhiều linh mục dòng cũng tỏ ra bị ‘thiếu lửa’ và dễ rơi vào lối sống hời hợt, thích hưởng thụ. Tôi mong muốn các anh chị Cộng tác viên Salêdiêng hãy trở nên muối men cho đời. Chúng ta hãy học lấy tinh thần của Cha Thánh Gioan Bosco và sống tinh thần ‘Da mihi animas, cetera tolle’ (Hãy cho tôi các linh hồn, mọi sự khác xin cứ lấy đi). Chúng ta cũng có thể học hỏi tinh thần của các anh chị em trong phong trào Focolare hoặc Legio Mariae. Cầu chúc Hiệp hội ASC ngày càng phát triển và vững mạnh, không phải về số lượng thành viên, nhưng nhất là về phẩm chất đạo đức và lòng nhiệt thành của chúng ta.
Ghi chú : Nhiều người tỏ ra khá lạ lẫm khi có các linh mục, hoặc ngay cả Giám mục cũng tham gia vào Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng. Tại 12 tỉnh dòng trong miền EAO, có lẽ chúng ta thấy điều này nổi bật nhất tại Đài loan, thuộc tỉnh dòng Trung Hoa (CIN). Tuy nhiên, vào thời của Don Rua, trong số gần 400.000 thành viên của Hiệp hội ASC, đã có hàng trăm vị là các linh mục và cả các Giám mục triều.
Taipei, Đài loan 26/05/2020. Đức Cha Joseph Ti-Kang là cựu Tổng Giám mục của giáo phận Taipei, năm nay 92 tuổi. Dù tuổi cao sức yếu, nhưng đầu óc của ngài vẫn còn rất minh mẫn. Ngài có lòng yêu mến đặc biệt đối với cha Thánh Gioan Bosco và cũng đã gia nhập Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng. Vào ngày lễ Mẹ Phù hộ vừa qua, cha Fedrigotti, cựu Giám tỉnh của tỉnh dòng Trung hoa (CIN) đã gặp Ngài và xin ngài để thực hiện một cuộc phỏng vấn ngắn. Ngài đã rất vui vẻ trả lời cuộc phỏng vấn này.
1- Thưa Đức Cha, Đức Cha đã cảm nghiệm điều gì cuốn hút nhất từ nơi Cha Thánh Gioan Bosco ?
+ Khi còn là học sinh trung học ở Trung hoa lục địa, tôi đã có dịp đọc quyển sách có tựa đề ‘Một nhân vật kiệt xuất của thế kỷ 19 – Don Bosco’. Cuốn sách đã được chuyển ngữ sang tiếng Trung hoa. Tôi cảm thấy mình đã bị Don Bosco lôi cuốn. Tôi tự nhủ, vị thánh này sẽ trở nên gương mẫu cho tôi và sẽ là thày dạy của tôi trong suốt cả cuộc đời tương lai. Quả đúng như thế, tôi luôn suy gẫm về sự thánh thiện cũng như về linh đạo nơi Don Bosco. Khi tôi được gửi sang Rôma để học trong học viện của Thánh bộ truyền giáo, người ta hỏi xem tôi muốn trở nên linh mục dòng hay linh mục triều. Nếu tôi muốn đi tu dòng, tôi phải chuyển sang nơi khác và không được học ở đây, bởi vì học viện này chỉ chuyên đào tạo các giáo sỹ truyền giáo cho các giáo phận. Vì thế, tôi đã quyết định đi tu triều để làm việc cho giáo phận, bởi vì tại Trung hoa lục địa lúc bấy giờ, các giáo phận còn thiếu linh mục rất nhiều. Tuy nhiên trong tâm trí, tôi vẫn luôn khao khát trở nên người con của cha Thánh Gioan Bosco. Nếu chọn đi tu dòng, tôi sẽ ưu tiên chọn dòng Salêdiêng. Nếu không được, tôi sẽ chọn tu dòng Biển Đức. Sau khi học xong, tôi không thể trở về lại quê hương tại Trung Hoa vì lý do chiến tranh. Thế là, tôi lại tiếp tục được gửi sang Đức để học tiếp. Ở bên Đức, trong mỗi kỳ hè, tôi đến phụ giúp công việc mục vụ tại các cơ sở Salêdiêng. Vào năm đầu tiên, tôi đi thực tập mục vụ tại cộng thể Salêdiêng ở Munster, gần nhà mẹ của tỉnh dòng. Tôi nói với cha Giám tỉnh rằng, tôi rất yêu mến Don Bosco và tôi muốn được ở đây để làm việc với các anh em tu sỹ Salêdiêng. Cha Giám tỉnh đã đồng ý cho tôi ở lại đó để thực tập công việc mục vụ. Tại nơi đây, tôi thấy các bạn trẻ đến sinh hoạt và vui chơi mỗi ngày. Các tu sỹ Salêdiêng cùng vui chơi, cùng cầu nguyện và ban huấn từ (good night talk) cho các em. Bầu khí gia đình tại đó đã rất cuốn hút tôi. Vào mùa hè năm sau, tôi lại được gửi đến làm việc chung với các tu sỹ Salêdiêng tại một cộng đoàn ở Munchen. Tương quan giữa tôi với các con cái của Don Bosco có nhiều kỷ niệm rất sâu xa và khá thân tình.
2- Ơn gọi Cộng tác viên Salêdiêng đã liên đới với công việc mục vụ của Đức Cha như thế nào ?
+ Don Bosco là một vĩ nhân và cũng là một vị thánh. Tôi nhận thấy nơi ngài một tình yêu lớn lao dành cho giới trẻ. Don Bosco cũng yêu mến đất nước Trung hoa và Cha Thánh cũng đã từng mơ ước đến Trung hoa để làm việc truyền giáo. Tôi quý trọng Don Bosco và cũng mong muốn hiến mình để phục vụ các bạn trẻ, theo gương Don Bosco. Nhưng tại Đài loan, dường như Giáo hội chưa quan tâm nhiều đến giới trẻ. Là một thành viên trong Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng, tôi nhận thấy điều này rõ nét hơn. Đương nhiên có nhiều khó khăn khách quan từ phía bên ngoài. Nhưng, chúng ta hãy xem các anh em Tin lành. Họ làm việc rất năng động và thành công, nhất là trong việc tiếp cận các bạn trẻ. Họ làm việc thành công hơn chúng ta rất nhiều. Chúng ta cần phải xem xét lại công việc mục vụ của Giáo hội Công giáo dành cho các bạn trẻ tại đất nước Đài loan này.
3- Đức Cha đã đến với ơn gọi Cộng tác viên Salêdiêng như thế nào ?
+ Tám năm trước, cha Giám tỉnh có gặp tôi và ngài biết tôi rất yêu mến Don Bosco. Ngài hỏi xem tôi có muốn trở thành một Cộng tác viên Salêdiêng hay không. Nếu tôi muốn, Ngài sẽ xin cha Bề Trên cả cấp cho tôi một giấy chứng nhận, để kết nạp tôi trở thành một thành viên chính thức của Hiệp hội. Tôi trả lời ngay không chút do dự, là tôi ước ao xin gia nhập Hiệp hội ASC (Cộng tác viên Salêdiêng). Sau đó ít lâu, tôi nhận được một chứng chỉ danh dự do cha cựu Bề Trên cả Pascual Chavez cấp. Từ đó, tôi rất vinh dự trở thành một Cộng tác viên Salêdiêng, một người con của cha Thánh Gioan Bosco, và cũng là một thành viên trong Gia đình Salêdiêng. Mặc dầu tuổi cao sức yếu, nhưng tôi luôn cố gắng tham dự các biến cố của Gia đình Salêdiêng tại Đài loan hoặc trên thế giới bao có thể. Ví dụ, hai năm trước tôi đã đến Cao Hùng để tham dự cuộc họp thường niên của Hiệp hội ASC tại Đài loan. Vào năm ngoái, tôi cũng cùng với Gia đình Salêdiêng tiếp đón cha Bề trên cả đến thăm viếng Đài bắc.
4- Theo ý Đức Cha, các giáo sỹ triều khi tham gia vào các nhóm trong Gia đình Salêdiêng cần phải làm những gì ?
+ Chắc chắn, các ngài phải chu toàn những bổn phận như những thành viên thực thụ, ví dụ như phải đều đặn tham gia các cuộc họp hành hay các sinh hoạt định kỳ. Tôi là một Giám mục, cũng là một Cộng tác viên Salêdiêng và tôi cũng tham gia vào phong trào Focolare cũng như tổ chức Legio Mariae. Tôi đã chu toàn các bổn phận một cách rất nghiêm túc. Thỉnh thoảng, tỉnh dòng Salêdiêng cũng cần quy tụ các giáo sỹ triều đã tham gia vào các nhóm trong Gia đình Salêdiêng để hâm nóng tinh thần Salêdiêng nơi các ngài. Nếu tôi không lầm, tại Đài loan có ít nhất 1 linh mục triều và 4 Giám mục giáo phận đã tham gia vào Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng, đó là tôi, cùng với Đức Tổng Giám mục giáo phận Cao Hùng, Đức Giám mục giáo phận Đài Nam, và Đức Cha Thomas Chung An Zu, Giám mục giáo phận Chyari. Đức Cha Chung cũng vừa mới được Đức Thánh Cha bổ nhiệm làm Tổng Giám mục giáo phận Đài Bắc hai ngày trước. Có thể một vài vị nói rằng trong tư cách là Giám mục, các ngài rất bận không thể đi họp hành hay sinh hoạt thường xuyên, nhưng theo tôi nghĩ, đó không phải là lý do chính đáng.
5- Đức Cha kỳ vọng gì nơi các anh chị em Cộng tác viên Salêdiêng tại Đài loan ?
+ Tôi chỉ mơ ước, làm sao đời sống thiêng liêng và tinh thần đạo đức nơi các giáo sỹ và các tu sỹ ngày càng sâu xa hơn. Hồi tôi ở Âu châu, tôi thấy các bạn trẻ thích các linh mục dòng hơn các linh mục triều, bời vì các linh mục dòng xem ra có vẻ đạo đức và nhiệt huyết hơn. Nhưng hiện nay tại Đài loan, cả các linh mục dòng cũng như triều đã và đang bị lối sống tục hoá làm ảnh hưởng rất nhiều. Ngay cả nhiều linh mục dòng cũng tỏ ra bị ‘thiếu lửa’ và dễ rơi vào lối sống hời hợt, thích hưởng thụ. Tôi mong muốn các anh chị Cộng tác viên Salêdiêng hãy trở nên muối men cho đời. Chúng ta hãy học lấy tinh thần của Cha Thánh Gioan Bosco và sống tinh thần ‘Da mihi animas, cetera tolle’ (Hãy cho tôi các linh hồn, mọi sự khác xin cứ lấy đi). Chúng ta cũng có thể học hỏi tinh thần của các anh chị em trong phong trào Focolare hoặc Legio Mariae. Cầu chúc Hiệp hội ASC ngày càng phát triển và vững mạnh, không phải về số lượng thành viên, nhưng nhất là về phẩm chất đạo đức và lòng nhiệt thành của chúng ta.
Ghi chú : Nhiều người tỏ ra khá lạ lẫm khi có các linh mục, hoặc ngay cả Giám mục cũng tham gia vào Hiệp hội Cộng tác viên Salêdiêng. Tại 12 tỉnh dòng trong miền EAO, có lẽ chúng ta thấy điều này nổi bật nhất tại Đài loan, thuộc tỉnh dòng Trung Hoa (CIN). Tuy nhiên, vào thời của Don Rua, trong số gần 400.000 thành viên của Hiệp hội ASC, đã có hàng trăm vị là các linh mục và cả các Giám mục triều.
Văn Hào, SDB chuyển ngữ